«فلسفه فقه حکومتی»، دانش درجه دومی است که به مطالعه فقه حکومتی از جنبههای مختلفی میپردازد. از جمله مهمترین پرسشها پیرامون فلسفه فقه حکومتی، پرسش از ماهیت، امکان و روش آن است: بدین معنا که فلسفه فقه حکومتی چیست؛ (ماهیتشناسی) چگونه میتوان برای دانشی به عنوان فلسفه فقه حکومتی امکان وجودی قائل شد؛ (امکانسنجی) و روش آن، کدام است؟ (روششناسی) مقاله حاضر با رویکرد تحلیلی و با بهرهگیری از مطالعات کتابخانهای پاسخ پرسشهای فوقالذکر را، مبتنی بر گفتمان فقهی امام خمینی(ره) تبیین نموده است. فلسفه فقه حکومتی با سه معیار قابل تعریف است: تعریف به موضوع (دانشی که موضوع آن فقه حکومتی است)، تعریف به هدف (رشتهای که هدف آن توصیف، تحلیل و نقادی فقه حکومتی است) و تعریف به ساختار (رشتهای که که فقه حکومتی را از نظر تعریف، موضوع، علوم مرتبط، جایگاه، رتبه منطقی، اهداف، قلمرو، منابع، مبانی، روشها، ساختار، مکاتب، عوامل تاثیرگذار بر آن و... بررسی میکند). به لحاظ امکان وجودی نیز، مبتنی بر انگاره «امکان مطالعات درجه دومی برای دانشهای در حال تکون» میتوان از امکان فلسفه فقه حکومتی سخن به میان آورد. از نظر روشی نیز، رویکرد «توصیهای-توصیفی» به عنوان روش فلسفه فقه حکومتی قابل اثبات است.
)