نظریه جهاد ذَّبی در اندیشه آیت الله محمد جواد فاضل لنکرانی و نسبت آن با فقه مقاومت

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

دانشگاه باقرالعلوم

چکیده

مسأله جهاد از جمله مباحث و مفاهیم مهم در فقه سیاسی -خصوصا فقه مقاومت- است. در نگرش مشهور فقیهان شیعه، جهاد به دو قسم ابتدایی و دفاعی تقسیم می­شود. آیت الله محمد جواد فاضل قسم سومی از جهاد را با عنوان جهاد ذَّبی مورد بحث و مداقه قرار داده­اند. از آنجا که متعلَق جهاد ذَّبی حفظ بیضه­ اسلام است، نسبت­سنجی این نظریه با فقه مقاومت، مسأله­ مقاله­ حاضر است. بر این اساس تلاش شده تا به شیوه تحلیل اسنادی که از جمله روش‌های کیفی است، این نسبت‌سنجی انجام پذیرد.
در مقایسه­ نسبت فقه مقاومت و جهاد ذَّبی این مطلب مورد اذعان قرار می­گیرد که جهاد ذَّبی می­تواند به‌عنوان یکی از اقسام جهاد در کنار دو قسم جهاد ابتدایی و دفاعی قرار گیرد. در عین حال جهاد و به تبع آن جهاد ذَّبی، از اقسام و گونه­های فقه مقاومت محسوب می­شود. بنابراین فقه مقاومت در مقایسه با جهاد ذَّبی، عام مطلق است. گستره فقه مقاومت تمامی احکام و قواعد فردی و اجتماعی (ارزش­هایی) که اسلام برای تنظیم معاش زندگی دنیایی و اخروی جامعه مسلمین ارائه کرده را در بر می­گیرد. لذا اگر هر کدام از این امور با خطر از سوی دشمنان مواجه شود، دفاع بر مسلمانان واجب است. این دفاع می­تواند گونه­ها و مصادیق متعددی داشته باشد. اگر دفاع از ارزشهای اسلامی و حفظ آن به صورت مسلحانه باشد، جهاد ذبی خواهد بود.

کلیدواژه‌ها

موضوعات