بحث از استقلال جامعه اسلامی همواره یکی از مباحث کلان و اصلی در حوزه سیاست بوده است. این مهم علاوه بر اینکه بر عهده دولت مردان است، مردم و عموم شهروندان نیز، نسبت به تحقق آن بدون تکلیف نیستند. این مقاله، نقش مردم در تحقق استقلال در سه حوزه سیاسی، اقتصادی و فرهنگی را مطمح نظر خویش قرار داده است. بر این اساس با روش تحلیلی توصیفی، به منظور بهرهبرداری از آیات و روایات در زمینه استقلال سیاسی، فرهنگی و اقتصادی جامعه اسلامی و نظارت مردم به دو نحوِ نظارت بر یکدیگر و نظارت بر حکومت به این نتیجه دست یافته است که حفاظت از استقلال در سه بُعد مذکور و نظارت برآن، در اندیشه اسلامی یکی از مهم ترین واساسی ترین وظایف شهروندان جامعه اسلامی است؛ به عبارت دیگر قطع نفوذ بیگانگان و دخالت آنان در تصمیم گیری های جامعه اسلامی، مبارزه با تهاجمات فرهنگی، سعی و تلاش در جهت رشد و استقلال اقتصادی و اعمال نظارت در این امور، از مهم ترین راهکارهای به دست آوردن استقلال و اقتدار جامعه است. بنابراین تک تک مردم وظیفه دارند که هم خودشان در این جهت حرکت نموده، و هم حکومت را در این امر یاری رسانده و بر آن در راستای عمل به وظایفش نظارت داشته باشند.
)